Scroll down for English

Είναι μεγάλη μας η χαρά που παρουσιάζουμε τη δεύτερη έκθεση της Anna Boghiguian (γεν.1946, Cairo) στην γκαλερί, με τίτλο Παρατηρήσεις σε Κάποια Πράγματα Ξεχασμένα .

Σε αυτή την έκθεση, η Boghiguian καταπιάνεται και πάλι με τη ζωή και το έργο του αγαπημένου της Κωνσταντίνου Π. Καβάφη.

Όπως κι εκείνη, έτσι κι ο Καβάφης έτρεφε μεγάλο ενδιαφέρον για την Ιστορία.

Όπως κι εκείνη, σύχναζε πάντα σε μέρη, κοιτάζοντας τον κόσμο από απόσταση.

Όπως κι εκείνη, ήταν ένας ξένος που ζούσε στην Αίγυπτο.

Όπως κι εκείνος, έτσι κι η Anna έχει αφιερώσει τη ζωή και τα έργα της, κυρίως τους πίνακες και τα γραπτά μέσα σε αυτούς, στη ζωή των άλλων- ανθρώπων που κυμαίνονται από την κορυφή της πυραμίδας, όπου οι ηγέτες εξουσιάζουν τις ζωές των άλλων, μέχρι τα χαμηλότερα υπόγεια στρώματα της ανθρωπότητας.

Η Boghiguian είναι μία αέναη ταξιδιώτισσα που περνάει τον χρόνο της κοιτάζοντας, παρατηρώντας και καταλήγοντας σε αξιώματα που εισέρχονται στο έργο μέσα από συζητήσεις, συνειδητοποιήσεις και διαφωνίες με τους δικούς της ανθρώπους, και μέσα και πολλή συγκριτική σκέψη και εξέταση των δεδομένων.. Ο Καβάφης επανέρχεται συχνά.

Ο Καβάφης κατέχει κεντρική θέση σε αυτό το πάνθεον που ανώνυμα ή επώνυμα παρελαύνει μέσα από τις ιστορίες της, και ένα μεγάλο μέρος του έργου της γεννιέται μέσα από τις συναντήσεις με τα γραπτά του, τα ποιήματα στην πλειονότητά τους, το σπίτι του στην Αλεξάνδρεια, τους ανθρώπους που έχουν εργαστεί μέσα σε αυτό, την κληρονομιά του και μία προσωπική ανάγκη να συσχετιστεί μαζί του και να κατανοήσει ποιος πραγματικά ήταν.

Η καλλιτέχνις βλέπει την Ελλάδα ως έναν τόπο διαρκούς ανανέωσης, ατελείωτου περάσματος και διαρκούς αναγέννησης. Τα έργα της έκθεσης μιλούν για τον χρόνο και το πέρασμά του και για την αγαπημένη πράξη του ποιητή: τη μνήμη.

Διάλεξε δύο ποιήματα για αυτή την έκθεση, και το καθένα από αυτά προσεγγίζει με διαφορετικό τρόπο το πέρασμα του χρόνου, και ταυτόχρονα ενθυμείται και περιγράφει δύο πολύ διαφορετικούς τρόπους διαχείρησης των αναμνήσεων.

Στα Κεριά, υπάρχει μία άρνηση στο να κοιτάξει πίσω, μια άρνηση να αντικρίσει κανείς τις αναμνήσεις του και το πέρασμα της ζωής. Ενώ τα Ενδύματα είναι μια εορτή για το ξετύλιγμα και την ταξινόμηση των σταδίων της ζωής, προβάλλοντας τη σκοτεινή ζωή του γήρατος. Και τα δύο ποιήματα γράφτηκαν περίπου την ίδια εποχή, όταν ο ποιητής ήταν πολύ νέος, γύρω στην ηλικία των τριάντα.

Στο πρώτο δωμάτιο, βλέπουμε ένα σύνολο έργων σε χαρτί, όλα από τη δεκαετία του '90. Το θέμα τους είναι ο Κ. Π. Καβάφης, ο εσωτερικός βίος του, τα κεριά και στοιχεία της ευαισθησίας του απομονωμένα και αποτυπωμένα στο χαρτί: λουλούδια, όψεις της Αλεξάνδρειας, τα κεριά, δύο μουντά πορτρέτα του ποιητή. Όλα φέρουν την ίδια πατίνα του χρόνου που έχει περάσει.

Ένας ονειρικός πίνακας της αλεξανδρινής Κορνίς, σε ροζ και βαθύ μωβ αποχρώσεις, κτίρια που υποδηλώνουν διοίκηση και εξουσία στο βάθος, φυλλωσιές από φοίνικες και άλλα δέντρα στο πρώτο πλάνο. Οι προτομές τεσσάρων μορφών σε διαφορετικό ύφος επιπλέουν ανάμεσα σε δέντρα, μας κοιτάζουν, η καθεμία υποδηλώνοντας έναν διαφορετικό πολιτισμό από τους πολλούς πολιτισμούς που κάποτε «κατάπιε» η Αίγυπτος, η οποία τώρα παραμένει κενή. Ήρθαν, έχτισαν, έφυγαν, λέει ο πίνακας. Το χρώμα του ουρανού είναι μια οργασμική έκρηξη πολύ ζεστών τόνων, η θάλασσα αντανακλά την πληθωρικότητά του.

Στο πάτωμα, δύο χέρια από μπρούντζο κρατούν ένα θαλασσινό κοχύλι, και το κοχύλι κρατάει κεριά. Μία προσφορά στη Μεσόγειο και τον χρόνο που περνούμε ζώντας γύρω και εντός της.

Το επόμενο δωμάτιο είναι αφιερωμένο στα Ενδύματα, και είναι γεμάτο χρώματα, φιγούρες που κρέμονται από ψηλά σαν ακροβάτες, παρατηρώντας μας από εκεί ψηλά, γελώντας και κλαίγοντας με τη μοίρα μας σαν θεοί, αιωρούμενοι στον χρόνο.

Μία σειρά από υφάσματα που κρέμονται στον δεξί τοίχο και κάθε χρώμα υποδηλώνει μια διαφορετική ηλικία, όπως υποδηλώνει και το ποίημα: κυανό για τη νεότητα, κόκκινο για την εφηβεία, κίτρινο για την ωριμότητα. Η καλλιτέχνις έχει ζωγραφίσει, τυπώσει και ξαναζωγραφίσει από πάνω, αρχαϊκά σύμβολα καθώς και μοτίβα με τριαντάφυλλα, ζάρια και μάτια, ρόδια, πρόσωπα ιστορικών μορφών, που κρέμονται σαν πετσέτες όπου οι άνθρωποι μπορούν να παίξουν και να τοποθετήσουν στους τοίχους πρόχειρα, σαν αντικείμενα της καθημερινότητας.

Αλλά το πάρτι τελείωσε, τα κεριά έσβησαν, το δωμάτιο είναι ακατάστατο, οι καλεσμένοι έφυγαν όλοι και κάποιοι κοιμούνται από καιρό. Ο πίνακας είναι μια έκρηξη απομειναριών, ένα κάποτε μεγάλο συμπόσιο που τώρα είναι ένα ανάμεικτο χάος από φρούτα και λαχανικά, καβούρια και μπούτια κυνηγιού. Το τραπεζομάντιλο είναι βρώμικο και τα λουλούδια, τα μαχαίρια και οι κουρτίνες κυματίζουν πίσω. Μια εσωτερική σκηνή από μια ζωή που πέρασε και γιορτάστηκε, τώρα έχει τελειώσει.

Εκεί δίπλα, ένα κουτί τυλιγμένο σε ύφασμα, μέσα του ένα μικρό παράθυρο που βλέπει σε μια μικρή μορφή, τον ίδιο τον ποιητή, που κρύβεται αν και φωτισμένος αφήνοντάς μας να τον δούμε. Ένα παιχνίδι εσωτερικότητας, το κουτί είναι ένα σπίτι, ένα δωμάτιο, ο ψυχισμός κάποιου, το εξωτερικό του, η πολιτική ζωή που δίνει μορφή στην ιστορία.

Δύο έργα κρέμονται στους τοίχους αυτού του δωματίου, το πρώτο είναι μία εγκαυστική ανθοδέσμη λουλουδιών σε σκούρους τόνους, και προς το τέλος του δωματίου, ένα σκίτσο του νεκροταφείου όπου είναι θαμμένος ο ποιητής, ένας μόνος τάφος ακριβώς δίπλα στον οικογενειακό.

Η επιλογή της Boghiguian δεν είναι βέβαια τυχαία. Μία καλλιτέχνις με έμφυτη τάση για λογοτεχνική και ιστορική αναλυτική φύση, διάλεξε αυτά τα δύο ποιήματα, παρόμοια ωστόσο στην ουσία τους, για να μας δείξει, μέσω του Καβάφη, ότι η ζωή και το πέρασμά της είναι το τι κάνει κανείς με αυτά.

Όπως είχε σημειώσει κάποτε πριν από χρόνια επισκεπτόμενη την Αθήνα, αφού ρωτήθηκε τι θα συμβούλευε τους νέους, απάντησε «...να χορεύουν τανγκό με τη ζωή».

Όπως κι εκείνη, πιθανότατα το ίδιο θα έλεγε σήμερα ο ποιητής.

Observations on Somethings Forgotten

It is with great joy to be presenting Observations on Somethings Forgotten, the gallery’s second exhibition with Anna Boghiguian (b.1946, Cairo).

In this exhibition, Boghiguian presents again works around the life and work of Constantine P. Cavafy.

Not unlike her, he was very much interested in history.

Not unlike her, he always hung out at places, looking at the world from a distance.

Not unlike her, he was a foreigner living in Egypt.

Not unlike him, she has dedicated her life and her works, mainly paintings and writings within them, on the life of others; people ranging from the top of the pyramid, from where leaders run the lives of others, to the lowest underground casts of humankind.

Boghiguian is a continuous traveller who spends her time looking, taking notice and concluding with postulates that enter the work through conversations, realisations and arguments with her standbys, and a lot of comparative thinking and fact checking. Cavafy comes up a lot.

He holds a central place in this pantheon that anonymously or eponymously parades through her tales, and a big part of her work is born through encounters with his writings, poems in their majority, his house in Alexandria, the people that have been working within it, his legacy and a personal need of affiliation a constant search of who he really was.

The artist sees Greece as an idea, a place of constant renewal, endless passing and never-ending rebirth. The works in the show talk about time and its passing through the poet’s favourite act: remembering. She picked two poems for this and each one deals differently with time’s passing while each looks back and describes different ways of dealing with one’s memories.

In The Candles, there is a denial in looking back, a denial to deal with one’s own recollections and life passing. Whilst the Garments is a celebration of unravelling, and classifying life’s stages, projecting into the dark life of ageing. Both poems were written more or less around the same time, when the poet was very young, around the age of thirty.

In the first room, we see a group of works on paper, all dating from the ‘90s. Their theme is C.P. Cavafy home, his interior life, the candles and elements of his sensibility isolated and reflected on paper: corridors and doors, windows with vistas of Alexandria, the candles, and two smoky portraits of him. All carry the same patina of the time that has passed.

An oneiric painting of the Alexandrian corniche, in hues of pinks and deep purples, buildings that imply governance and power in the background, foliage of palms and other trees in the front. The busts of four figures in different style float amidst trees, they look at us, each signifying a different culture of the many civilisations Egypt once engulfed, now remaining empty. They came, the built, they left, says the painting. The colour of the sky is an orgasmic explosion of hot tones, the sea reflecting its exuberance.

On the floor, two hands made of bronze hold a sea shell, the shell is holding candles. An offering to the Mediterranean Sea and the time we spend living around and inside it.

The following room speaks Garments, and it is full of colours, figures hanging from high-up like acrobats, observing us from up there, laughing and crying with our fates like gods, suspended in time.

A series of fabrics that hang on the right wall and each colour signifies a different age like the poem suggests: cyan for youth, red for teenage, yellow for maturity. The artist has painted, printed and repainted on top, archaic symbols as well as patterns with roses, dice and eyes, pomegranates, faces of historical figures, hang like towels where people can play from and place on walls casually like things of the daily life.

But the party is over, the candles are out, the room a mess, the guests are all gone and some are long asleep. The painting is an explosion of leftovers, a once great banquet now a mixed chaos of fruit and vegetables, crabs and game thighs. The tablecloth is dirty and flowers, knives and the curtains are waving behind. An interior scene from a life past and celebrated, now is finished.

Next to it, a box wrapped in drapes within it a small window looking into a little figure, the poet himself, hiding though in lit letting us see him. A game of interiority, the box is a house, a room, one’s psyche the outside of it the political life that gives shape to history.

Two works hang on the walls of this room, the first is an encaustic bouquet of flowers in dark tones and towards the end of the room a sketch of the graveyard where the poet is buried, a singular tomb right next to the one of his family.

Boghiguian’s selection is of course not accidental; an artist with an innate drive for literary and historical analytic nature picked these two poems of similar essence to show us, through Cavafy, that life and its passing is what one makes of it.

As she once remarked years ago while visiting Athens, after being asked what she would advise the youth, she answered “.. to dance the tango with life.”

Not unlike her, he would have probably said the same today.